Baken

Baken

Het hart heeft zijn redenen, maar is geneigd tot behoudzucht. Conservatisme is een overlevingsmechanisme, het is een product van onze evolutie. Feiten proberen we in te passen in een beeld van de werkelijkheid dat ons vertrouwd is. Maar die werkelijkheid is veranderlijk. De werkelijkheid neemt steeds andere vormen aan. Gewijzigde omstandigheden doen vertrouwde beelden wankelen, waardoor we in de knoop geraken. Dat is een werkelijk groot probleem. We moeten ons in die situatie gaan afvragen of we de feiten moeten negeren of onze meningen daarover bijstellen.

Knopen moet je vooral heel precies, langzaam, ontwarren. Je kunt niet ontsnappen aan je verantwoordelijkheid voor morgen door oplossingen voortijdig te ontwijken, want dat is weinig meer dan het inslaan van een dwaalweg. Opportunisten weten dit vaak zelf ook wel in hun binnenste.
Je moet verantwoordelijkheid nemen, zelfs als dit je niet zo goed uitkomt. Dat heet karakter. Karakter moet zich ontwikkelen en dat heet groei.

‘Persoonlijke groei is een soort hobby van me’, flapte iemand van een pr-bureau uit.
Hopelijk doelde hij niet op een groei van zijn opportunisme, want uitleg over hoe hij in deze wereld staat, liet hij achterwege. Voor een pr-bureau misschien maar beter ook.
Hoe zij in de wereld stonden, legden Kees van Kooten en Wim de Bie wél uit met humor. Zij beseften dat humor een ernstige aangelegenheid is.
Kees en Wim beeldden decennia geleden Positivo’s uit en illustreerden dit fenomeen heel effectief. Wandelend door de drukke Kalverstraat groetten zij uitbundig met een brede glimlach voorbijgangers met de woorden: ‘Alles goed?’ gevolgd door de afsluiter ‘Prettige dag verder.’
Is dit opportunistisch of pragmatisch?

Overtuigen is moeilijker dan geloven. Het vergt begrip van beide kanten. In de onbehaaglijke politieke dossiers zoals klimaat en stikstof ontkomt niemand aan enig pragmatisme. Maar bovenal komt het aan op nood aan betrouwbaarheid en standvastigheid, op goede trouw. Vooral op karakter. Dit kabinet telt wel degelijk bewindspersonen met karakter, dat wil zeggen politici die hun ruggen recht houden, tegen de stroom in van anderen die zich gespeend van enige creativiteit niettemin met opportunisme en slogans op de been houden om anderen de kastanjes uit het vuur te laten halen.

Alle pijlen zijn nu vooral op onze premier gericht. Hij heeft dat ook wel uitgelokt door zijn gedrag als politieke toogplakker. Toch is het te gemakkelijk om alleen hem als schietschijf te gebruiken, want ook hij is het product van zijn omgeving. Ook dat zouden kiezers met op sommige punten een actievere herinnering zich wel mogen realiseren.

Over karakter in een gewijzigde werkelijkheid gesproken: Mijn vader vertelde me over een voorval tijdens de bezettingsjaren. Hij was op reis in de trein en zat in de coupé heftig te discussiëren over de actualiteit. ‘Waarom bent U geen lid van de NSB?’ werd hem toegebeten. ‘Ik zou me schamen tegenover mijn ouders’, was zijn reactie. Dat was en is een baken.

Wim Klaassen