De nieuwe school in Sirjansland, 1872

Tot de hoogtepunten in de geschiedenis van Sirjansland hoort 1872. In dat jaar werd het nieuwe schoolgebouw in gebruik genomen, een mijlpaal in de onderwijsgeschiedenis van dit Duivelandse dorp. Op heel Schouwen-Duiveland werden in de negentiende eeuw nieuwe scholen gebouwd. In 1872 was het de beurt aan Sirjansland.

Het was een moedig besluit van de raad van de gemeente Oosterland, waartoe Sirjansland behoorde. Besloten werd tot nieuwbouw terwijl er geen kans op subsidie was. Het benodigde kapitaal was slechts voor een deel in de gemeentekas. Het aangaan van een lening was daarom nodig. Met succes werd een beroep gedaan op de ambachtsheer jhr. Henri Steengracht d’Oosterland in Den Haag. Hij leende vijfduizend gulden onder schappelijke voorwaarden. Het ontwerp voor de nieuwe school met een onderwijzerswoning werd vervaardigd door W.P. Brouwer uit Nieuwerkerk. Na een vergeefse poging eind 1871 werd op 12 januari 1872 de bouw aanbesteed. Het werk werd gegund aan J. Smits voor 8100 gulden.

Op vrijdagmiddag 15 november werd de nieuwe school ingewijd. De schooljeugd kwam voor de laatste keer samen in het oude gebouw. Vandaar gingen ze in hun zondagse kleren in optocht naar het nieuwe onderkomen. De schoolleerlingen hadden vlaggetjes bij zich en ze zongen een speciaal lied:

d’Oude school was te klein,

En benauwend daarbij;

Toch een tochtige sluis,

Zoo doorluchtig was zij.

Van koude vaak stijf,

Voer de koorts in mijn lijf,

Als ik bibb’rend daar zat,

En soms ’t leeren vergat.

Het nieuwe gebouw telde een groot lokaal, dat in tweeën was verdeeld. Vanzelfsprekend was heel Sirjansland uitgelopen. Van vele huizen wapperde de driekleur. Het pad van de straat naar het portaal van de nieuwe school was versierd met veel groen. Burgemeester A. van der Have en de raadsleden hadden moeite door de menigte de school binnen te komen. Juichend klonk het hen tegemoet uit vele monden: ‘dat zij leven!’.

De schooljeugd zong toepasselijke liederen onder leiding van schoolhoofd Adriaan Dooge. Hij was een van de sprekers die middag, samen met de burgemeester en de predikant W.N. Wolterink. Daarna ging het in optocht door het dorp en werd afscheid genomen van de oude school. Tijdens het kinderfeest kregen de leerlingen chocolademelk en krentenkoek. ’s Avonds bood het gemeentebestuur een eenvoudig maal aan. Daarbij waren naast de leden van de gemeenteraad ook architect Brouwer en de werklieden aanwezig, samen met de onderwijzers van Sirjansland en Oosterland. Opvallend afwezig was de schoolopziener dr.J.P. Andreae uit Zierikzee. Had die getuige kunnen zijn van deze mooie dag, dan waren hij zeker teruggekomen op zijn besluit om niet te komen, zo verzekert ons de Zierikzeesche Nieuwsbode. Die had tot slot veel lof voor het Oosterlandse gemeentebestuur. Terecht had dit bestuur ingezien dat de beste remedie tegen schoolverzuim – er was nog geen leerplicht – kosteloos onderwijs was.

Regelmatig is er aan de school verbouwd. De meest ingrijpende was die van 1985. Wat al geruime tijd dreigde, gebeurde in 2016. Toen moest de school worden gesloten. Het waren jaren van kaalslag voor het onderwijs in de dorpen op Schouwen-Duiveland. Daarmee werd een traditie beëindigd die begonnen was in 1608. In totaal 25 (hoofd)onderwijzers hebben de jeugd van Sirjansland les gegeven.

Huib Uil