Afbeelding

Mr. B. Ort (1854-1927)

Column

Toen in 1913 nieuwe ministers moesten worden gezocht, viel het oog op een oud-Zierikzeeënaar. Deze jurist stond bekend als verstandig en scherpzinnig. Bijna zijn leven lang diende hij de rechterlijke macht.

Bastiaan Ort werd in Gorinchem geboren als zoon van de plaatselijke dokter J.A. Ort. Bas ging rechten studeren in Leiden waar hij eind 1876 promoveerde op stellingen. In mei van het jaar daarop begon de jonge jurist aan zijn carrière bij justitie als ambtenaar van het openbaar ministerie bij de kantongerechten in Oostburg, Terneuzen en Hulst. Daarvoor verhuisde hij van Leiden naar Terneuzen en nog in hetzelfde jaar naar Middelburg. Onder de daar gevestigde arrondissementsrechtbank vielen de drie genoemde kantongerechten. In datzelfde jaar 1877 trouwde Bas Ort met Harmana J.A.A. Hardevelt. Het paar vertrok in november van dat jaar naar Amsterdam waar hij eveneens werkzaam was als ambtenaar van het openbare ministerie. In 1881 maakte Bastiaan Ort promotie toen hij benoemd werd tot substituut-officier van justitie bij de arrondissementsrechtbank in Zierikzee. Op 22 april werd hij geïnstalleerd door de president van de rechtbank jhr.mr. M.J. Schuurbeque Boeije in het gebouw aan het Havenpark, toen nog Oude Haven.

Zierikzee werd de geboorteplaats van de tweede dochter, Antonia Etta, die Netje werd genoemd. Het was bijzonder tragisch dat ze op achtjarige leeftijd overleed. Later werd nog een derde dochter geboren. Het ouderpaar kon zich de luxe veroorloven van twee dienstmeisjes. Het gezin woonde aan de Poststraat, eerst in het huis nummer 11, later verderop in die straat, op de westelijke hoek van de Manhuisstraat.

Als substituut-officier van justitie werkte Ort samen met officier mr. H. van Manen, die later Schuurbeque Boeije zou opvolgen als president van de rechtbank. Veel tijd voor andere zaken had mr. Ort niet. Weliswaar stond hij twee keer op een voordracht voor een gemeentelijke commissie maar gekozen werd hij niet. Meteen na zijn vestiging in Zierikzee was Bas Ort ingeschreven als schutter. Al in november 1881 werd hij benoemd tot tweede luitenant. In januari 1882 werd hij geïnstalleerd tijdens de periodieke inspectie van de schutterij op de Balie. ’s Avonds bracht het muziekkorps van de schutterij de nieuwe officier bij fakkellicht voor zijn woning een serenade. Die avond stond de straat vol mensen.

Lang bleven Ort en zijn gezin hier niet. In 1883 werd hij benoemd in dezelfde functie in Amsterdam. Feitelijk was het ruilen want de substituut-officier van justitie aldaar, mr. D.N. van Hoytema, kwam naar Zierikzee. In 1888 volgde voor Ort Den Haag waarna in 1890 zijn promotie volgde tot officier van justitie in Winschoten. In 1893 volgde opnieuw Amsterdam in diezelfde functie. In 1897 ging hij op het Departement van Justitie in Den Haag werken als raadadviseur. In 1901 volgde de benoeming van mr. Ort tot advocaat-generaal bij de Hoge Raad.

Ort was bevriend met de jurist en politicus Cort van der Linden. Toen deze in 1913 een zakenkabinet vormde, werd Ort minister van justitie. Het werd een zeer succesvol kabinet dat erin slaagde Nederland buiten de Eerste Wereldoorlog te houden en de twee heikele kwesties van die dagen – de gelijkstelling van het openbaar en bijzonder onderwijs en het kiesstelsel – wist op te lossen. Minister Ort legde de basis voor de herziening van het Wetboek van Strafvordering. Met een collega zorgde hij voor de Handelsregisterwet waardoor voortaan elke onderneming moest worden ingeschreven in het handelsregister. Ook zorgde hij voor een wet die het toezicht op vreemdelingen regelde. Na zijn aftreden als minister in 1918 werd mr. Ort raadsheer in de Hoge Raad. Een van de sprekers op zijn begrafenis in 1927 was zijn oude vriend Cort van der Linden.

Huib Uil

Meer nieuws