Afbeelding

Olivier Groeneyk (1770-1835)

Column

Tweehonderd jaar geleden verscheen de ‘Kronijk van Zierikzee’ van de hand van Olivier Groeneyk. Het was een vervolg op een gelijknamig werk van notaris Johan de Kanter Phil.z. Centraal in het in 1821 verschenen boek staan de gebeurtenissen in de Bataafs-Franse tijd en de eerste jaren onder het nieuwe Koninkrijk der Nederlanden. Wie was de auteur?

Olivier Groeneyk was geboren in Woerden als zoon van Jan Groeneyk, substituut-baljuw in Woerden, en van Josina Plumper. Al op jonge leeftijd werd hij secretaris van twee dorpen in de buurt: Kamerik Mijzijde en Zegveld en Zegvelderbroek. Pen en papier bleven hem zijn leven lang vergezellen. Een beslissende wending in zijn leven gaf zijn echtgenote. In 1793 trad hij in Utrecht in het huwelijk met Marie Madeleine Agron. Zij was de dochter van Pierre Agron, die van 1780 tot zijn overlijden in 1791 Frans schoolmeester in Zierikzee was geweest. Het onderwijs trok ook haar aan. In 1799 werd Marie benoemd tot Frans kostschoolhoudster in haar woonplaats Woerden.

De jeugdjaren in Zierikzee moeten bij Marie aangename herinneringen hebben opgeroepen want in 1800 solliciteerde ze naar de post van Frans kostschoolhoudster in Zierikzee. Ze werd benoemd en met man en kinderen verhuisde ze weer naar haar vroegere woonplaats. Vanwege zijn administratieve vaardigheden kwam Olivier Groeneyk terecht op de stadssecretarie waar hij al snel eerste klerk, later commies-griffier werd. Groeneyk was een gewaardeerd ambtenaar en de steun en toeverlaat van zijn superieuren. Toen hij zijn betrekking neerlegde, kreeg hij een jaarlijks pensioen van 400 gulden.

In zijn loopbaan raakte Groeneyk in kennis met mensen van alle rangen en standen. Vooral tot de intellectuele elite voelde hij zich aangetrokken. Voorin Groeneyks ‘Kronijk’ staan enkele vroegere inwoners, die naam en faam hadden verworven. C. Ekama, eerder predikant in Elkerzee en lector wis- en natuurkunde in Zierikzee, was present. Hij was inmiddels hoogleraar in Leiden. De substituut-rijksarchivaris in Den Haag, jhr. J.C. de Jonge, staat ook op de lijst. Net zoals de oud-rector van de Latijnse school, W.L. Mahne, nu hoogleraar in Gent. Vriendelijk was dat Johan de Kanter Phil.z., de man die de eerste Kroniek van Zierikzee schreef, ook intekende. Hij was inmiddels lector in de wis- en natuurkunde en astronomie in Middelburg. Groeneyk keek hen naar de ogen door ze, met anderen, op te nemen in de lijst van beroemde Zierikzeeënaars achterin zijn boek.

Opmerkelijk is dat Groeneyk tot zijn voorganger De Kanter in een nauwe betrekking kwam. Zijn zoon Jan Groeneyk, commies bij de provincie Zeeland, trouwde in 1823 met Johanna de Kanter, een dochter van Johan de Kanter. Groeneyks dochter Jeanne Christine trouwde het jaar daarop met Leonardus Marinus de Kanter, ijker in Goes, een zoon van Johan de Kanter Phil.z. Het onderwijs bleef de familieleden boeien. De broer van Marie Madeleine was Antoine Nicolas Agron, die korte tijd de opvolger was van zijn vader in Zierikzee en in Gorinchem en Elburg zijn carrière voortzette. Hij was de auteur van veelgebruikte Franse leerboekjes. Na het overlijden van haar man werd Jeanne Christine Groeneyk-de Kanter Frans kostschoolhoudster in Goes.

Nog een keer heeft Groeneyk zich op het schrijverspad begeven. In 1829 verscheen van zijn hand bij de Zierikzeese boekhandelaar J. van de Velde Olivier de ‘Beknopte Geschiedkundige Beschrijving der stad Woerden’, zijn geboorteplaats. Hij heeft er minder eer mee behaald dan met zijn Zierikzeese ‘Kronijk’. Het boek kreeg in de ‘Vaderlandsche Letteroefeningen’ een weinig vleiende beoordeling. Van Olivier Groeneyk is geen portret bekend. We doen het met de handtekening waarmee hij elk van de pers gekomen exemplaar van zijn ‘Kronijk van Zierikzee’ heeft gewaarmerkt.

Huib Uil

Meer nieuws