Ode aan een sterke vrouw

Begin deze maand kreeg ik een gesigneerd exemplaar overhandigd door mijn sympathieke collega van Schouwen aan Zee. Het boek heet ‘Een sterke vrouw’ en is van de hand van Harry Smit uit Haamstede. In coronatijd heeft hij de rust kunnen vinden om zijn deskundigheid van het Jodendom te bundelen in een populair boek. Daar is de Joodse gemeenschap in Nederland mogelijk gelukkiger mee dan met de schuldbelijdenis van 8 november van de landelijke kerk in de Kristallnacht herdenking. Harry opent de wereld van de Talmoed voor ons. Met commentaren van rabbijnen op Bijbelteksten in verbondenheid met kwesties uit het dagelijks leven. Waarbij meerdere visies mogelijk zijn in permanente dialoog. Hij opent de mannenwereld van de rabbijnen via originele portretten van 17 bijzondere vrouwen. Wij lezen de Bijbel zelf ook al bewust vrouwvriendelijker. De vrouw wordt ‘gebouwd’ (Hebreeuws ‘bana’) uit de man, vanwege haar grotere ‘bina’, intuïtie. God zegt tegen Abraham: ”Alles wat Sara je vraagt, moet je doen”(Gen.21,12). Die voorbeelden zijn er ook van Rebekka en Rachel, de andere aartsmoeders. Jopie Siebert-Hommes liet in haar dissertatie in 1993 zien dat Mozes zijn leven te danken heeft aan 12 vrouwen in Exodus 1 en 2. En het loflied op de sterke vrouw uit Spreuken 31 heb ik al voor vele onderschatte vrouwen gebruikt in mijn pastorale praktijk. In dit boek van Harry gaat het met name over onderbelichte vrouwen in de Talmoed, in de eerste eeuwen van onze jaartelling. Zijn leermeester, de rabbijn Tzvi Marx, ziet in deze bundeling van ondernemende vrouwen, zelfs een ‘heilige ondermijning’ van het mannenpatroon. Het zijn veelal vrouwen en dochters van bekende rabbijnen, vrouwen met een groot hart en scherpzinnigheid. Ze zoeken vrede in een verdeelde wereld. Ze laten de menselijkheid van de wet zien. Ze laten zich de wijn niet ontnemen en weigeren soms verder te baren. Ze zijn zelfbewust opofferingsgezind en kunnen zich beter in een ander verplaatsen. Ze durven in opstand te komen tegen een heilige of asceet. Ze zijn thuis gemakkelijker aanspreekbaar. Midden in het boek staat het kernachtig: ‘zij staat in zijn schaduw, maar hij steunt op haar en zij overtreft hem!’ Zo voel ik mij als dorpsdominee gezegend door mijn vrouw als beschermengel. Met haar aandacht voor ieder in het dorp of aan de deur. Met haar heilzame feedback op mijn preken en gedrag. Met haar onbevangen aanwezigheid bij openbare optredens. Haar naam luidt ‘Ariene’.

Piter Goodijk