Het onafhankelijkheidsfeest in 1872

1 april 1572 is, opnieuw, een bekende datum. Op die dag werd Brielle ingenomen door de geuzen. Het werd dat jaar gevolgd door de overgang van tal van andere steden, in Zeeland door Vlissingen, Veere en Zierikzee. Zij schaarden zich onder prins Willem van Oranje en namen daarmee een aandeel in het verzet tegen de Spaanse koning. 1572 werd in 1872 groots herdacht.

Onder de noemer van 300 jaar onafhankelijkheid werd op maandag 1 april 1872, Tweede Paasdag, in het hele land feest gevierd. Ook in Zierikzee, Brouwershaven en elders op het eiland gebeurde dat. Bij vele woningen waren de vlaggen uitgestoken, droegen de inwoners oranje of de nationale kleuren en waren huizen versierd. In de Nieuwe Kerk te Zierikzee sprak ds. Hugenholtz en ’s middags trok het muziekkorps van de schutterij door de stad. ’s Avonds was de stad verlicht en er was een feestelijke stemming. Toch was dit alles bescheiden want Zierikzee had ervoor gekozen, onder meer met het oog op het jaargetij, pas echt feest te vieren van dinsdag 16 tot en met donderdag 18 juli.

Op deze dagen was Zierikzee in feestdos gehuld. De inwoners werden op de eerste dag om zeven uur gewekt met kanonschoten. Aansluitend maakte het muziekkorps van de schutterij een rondwandeling door de stad. Om negen uur stroomde de Nieuwe Kerk vol. Feestredenaar ds. Gillot zette zijn toespraak krachtig in: ‘Halleluja! U God! U loven wij omdat Gij ons kinderen hebt doen zijn van de Vaderen van voor driehonderd jaren!’. In zijn toespraak stond hij stil bij de inhoud van het Wilhelmus, belichtte onder meer de rol van Zierikzee in de strijd en benadrukte de verworven vrijheid. Het mannenkoor ‘Luctor et Emergo’ en een kinderkoor luisterden de plechtigheid op met een feestcantate, samengesteld door ds. Hugenholtz met gebruikmaking van teksten van bekende schrijvers. Ds. Wiersma hield op dat tijdstip in zijn Christelijk Gereformeerde Kerk in de Meelstraat ook een rede.

Imponerend was de historische optocht die om half twaalf begon. Alle belangrijke personen uit het begin van de Tachtigjarige Oorlog werden uitgebeeld, er waren versierde wagens bij, begeleid door watergeuzen, hoplieden en gewapende burgers. Jhr. W.M.H. de Jonge was verkleed als prins Willem van Oranje. De optocht werd om vijf uur herhaald. Tussendoor vonden optredens plaats op het feestterrein langs de kaden van de Oude Haven. Om tien uur ’s avonds verschenen de watergeuzen in een prachtig verlicht vaartuig, gevolgd door een tweede met daarop het muziekkorps van het 5^e regiment infanterie onder leiding van Henri Pusch. Zij speelden het Wilhelmus en een speciaal geschreven Watergeuzenmars werd die dag ten gehore gebracht. Het muziekkorps van het 6^e regiment infanterie onder leiding van P. Stenz gaf eveneens een uitvoering.

Vele straten waren versierd waarvan een deel met erebogen. Er waren duizenden nieuwsgierigen van buiten de stad en dat alles begunstigd door mooi, zonnig weer. De twee muziekkorpsen, aangevuld met het muziekkorps van de schutterij hielden optochten door de stad. Op woensdag 17 juli waren er een volksconcert op het feestterrein en optochten. Donderdag 18 juli volgden muzikale activiteiten in Parklust, bij het begin van de Wandeling, door het muziekkorps van het 5^e regiment infanterie. De armen werden niet vergeten, want dankzij royale giften kon er vlees worden uitgedeeld.

De Zierikzeesche Nieuwsbode had een hooggestemde slotconclusie: ‘Zierikzee heeft feest gevierd. Het heeft dat gedaan zooals misschien geen enkele stad in ons Vaderland dat heeft kunnen doen. Hier geen tweedracht, geen partijhaat te vinden. De band der broederliefde had zich gestrengeld om het gansche volk en door geen enkele omstandigheid is de vrede verstoord’. Toch was er een dissonant; daarover volgende week meer.

Huib Uil