Afbeelding

Over grenzen heen

Algemeen

Grensoverschrijdend gedrag, daar zijn we vol van. Verontwaardiging alom. Vaak ook heel selectief, want commercieel gestuurd. Normen en waarden worden vaak alleen uitgedrukt in euro’s. Veel opwinding ook over figuren die al nooit deugden.

Maar neem nu deze regels:

Van d’Ee tot Hontenisse, van Hulst tot aan Cadzand.
Dat is ons eigen landje, maar deel van Nederland.

Die regels komen uit het Zeeuws-Vlaamse volkslied en herinneren aan een bewogen periode aan het eind van WO I. Als sluitstuk op een in 1915 begonnen campagne eiste België toen gebieden van Zeeuws-Vlaanderen op en hielden en passant ook Zuid-Limburg in het vizier. Letterlijk grensoverschrijdend gedrag. De motieven waren deels politiek (onze in hun ogen pro-Duitse houding als neutraal land) en deels economisch (toegang tot de Schelde, kolenmijnen).
Zeeuws-Vlaanderen bombardeerde de regering met petities om hulp. Limburg had een eigen netwerk.
Maar soms hebben Zeeuwen het gevoel dat Den Haag hen niet serieus neemt. Toen een petitie van ongeruste Zeeuws-Vlamingen uit Retranchement Hare Majesteit Koningin Wilhelmina bereikte, reageerde Zij alert met: Wendt U tot Uw eigen regeering!
Uiteindelijk liep dit af met een sisser. De relatie met onze onderburen is weer prima, ondanks die dwaze ontpoldering van de Hedwigepolder, maar daaraan hebben wij zelf ook ons steentje bijgedragen. De provincie kocht de natuur-milieubeweging af en liet het verder op zijn beloop. De Belgen onderhandelden fermer en slimmer. Het ging hun vanzelf helemaal niet om natuur. Het ging om overloop van Scheldewateroverlast en uitbreiding van de haven. Nu mag de Pfas-vervuiling door 3M van de Schelde voortaan uitvloeien over de ontpolder.

Maar van werkelijk buitengewoon ernstig grensoverschrijdend gedrag zijn we dagelijks getuige. Europa ontfermt zich naar vermogen over miljoenen Oekraïense vluchtelingen. Toch knaagt er iets, want zijn alle mensen gelijk voor de wet, sommigen zijn dat duidelijk meer dan anderen.
Internationale verdragen hebben directe rechtskracht boven de eigen wetgeving. Als een klimaatverdrag niet wordt nageleefd grijpt de rechter in. Kennelijk ligt dit anders met internationale vluchtelingenverdragen, al gelden die evenzeer voor vluchtelingen van buiten Europa of voor vluchtelingen met een andere godsdienst of met een andere huidskleur.
De staatssecretaris asiel en migratie onderscheidt zich positief van zijn voorgangers. Hij is van goeden wille. Maar wat kan hij met gemeenten die niet thuis geven? De joods-christelijke beschaving is zoek. Welke lessen zijn getrokken uit de uitvoerige tv-documentaire over onze houding tijdens WO II is nog niet uitgekristalliseerd.
Zo dringt zich een beschamende gedachte op, namelijk het besef dat het aanmeldcentrum in Ter Apel symbool staat voor ons eigen grensoverschrijdende gedrag. Deze constatering van grensoverschrijdend gedrag is alweer een ‘inconvenient truth’. Deze ongemakkelijke waarheid gaat alweer over klimaat, maar nu over ons geestelijk klimaat.

Wim Klaassen

Meer nieuws