De gedenksteen in Plan Buijse te Zierikzee

De vernieuwde wijk Plan Buijse, ook bekend als Buzee, is een lust voor het oog. Middenin de wijk is een zitbank te vinden met in de rug verwerkt een gedenksteen. Die herinnert aan de eerste steenlegging in 1955. Een korte terugblik op de geschiedenis van dit bouwplan.

Na de watersnoodramp van 1953 kampte Zierikzee met een groot tekort aan woningen. Veel huizen waren klein en vooral die in de zijstraten van de Nieuwe Haven niet of nauwelijks meer bewoonbaar. Al voor de ramp was de nood hoog. Het initiatief om daar verandering in te brengen, werd geboren onder het personeel van Zeelandia, het bedrijf dat met succes bakkerijgrondstoffen produceerde. Voor hun personeel waren woningen nodig. In 1948 werd de Woningbouwvereniging Beter Wonen opgericht, die samen met de gemeente de handen ineensloeg. Het begin werd de bouw van dertig woningen aan de nieuwe P.D. de Vosstraat, het Slabberswerf en de Zuidwellestraat. Zeventien werden bezit van de gemeente, de rest van de woningbouwvereniging.

Na 1953 was duidelijk dat veel meer nieuwe woningen nodig waren. Dat resulteerde in een voor Zierikzee nog nooit vertoond plan voor de bouw van 131 woningen en acht garages op het terrein dat voorheen in gebruik was bij de kweker C. Buijse. Na heel wat problemen werd de opdracht gegund aan bouwmaatschappij Panagro uit Warmond, die ook in andere gemeenten op Schouwen-Duiveland ging bouwen. Op 31 maart 1955 vond het leggen van de eerste steen plaats door burgemeester jhr.mr. J. Schuurbeque Boeije. De gedenksteen was geplaatst in de zijmuur van het blok huizen op de hoek van het H.J. Doelemanplein en de d’Aillystraat. Aan de burgemeester werd de eer gegund om de stenen er omheen te metselen met een troffel die versierd was met een rood-zwart lint (de stadskleuren).

In de nieuwe huizen werd hout uit Zweden verwerkt dat geschonken was na de ramp van ‘53. Diverse sprekers voerden na de plechtigheid het woord in de bovenzaal van restaurant ‘Mondragon’ aan de Oude Haven, te beginnen met J. Coumou, voorzitter van de woningbouwvereniging. Hij was werkzaam bij ‘Zeelandia’ dat een zwaar stempel drukte op de vereniging. Directeur G. Kamelink van ‘Panagro’ gaf de burgemeester een loonzakje met daarin een kwartier loon en zei dat hij voor het eerst een jonkheer meester in dienst had als metselaar.

De plannen waren ontworpen door de architect Komter uit Amsterdam. Onderdeel van de plannen was de aanleg van vier nieuwe straten: het H.J. Doelemanplein, genoemd naar de oprichter van ‘Zeelandia’, naar de burgemeesters d’Ailly en Ravesloot van de gemeenten Amsterdam en Almelo, die te hulp waren geschoten na de watersnoodramp, en naar ir. Maris in wie Rijkswaterstaat werd geëerd. Dertig woningen aan de Raveslootstraat werden uitgevoerd als galerijwoningen. Mooi was dat alle woningen een gasgeiser kregen en daarmee warm water. Met dat laatste inbegrepen kwamen de huurprijzen op fl. 8,75 of fl. 9,85 per week. De woningen waren, in de woorden van 1956: ‘goed, maar sober van opzet’. Opzichter L. Koot nam de woningbouwvereniging veel werk uit handen. Inclusief alle bijkomende kosten vergde het gehele project een bedrag van 3,2 miljoen gulden.

De gedenksteen uit 1955 plaatsen in een zitbank is geen gelukkige oplossing, net zo min als de drie gevelstenen uit de voormalige Godskamertjes, die ook in een zitbank terecht zijn gekomen. Bovendien ontbreekt elke toelichting. Trouwens, nergens is iets te vinden over de huidige nieuwbouw. Positief is dat het in 1986 geplaatste beeld ‘Beestenboel’ van Ad Braat is teruggekeerd, maar het staat nu verloren aan de zuidzijde. Het is een mooie wijk geworden maar de kers op de taart ontbreekt en wat er was, zit of staat op de verkeerde plaats.

Huib Uil