Besturen in coronatijd
AlgemeenHerdenken … en Vieren!
Deze week herdachten wij. En vierden dat wij al 76 jaar lang in vrede en vrijheid mogen leven.
De officiële herdenking vond noodgedwongen voor het tweede achtereenvolgende jaar in kleine kring plaats en werd afgelopen maandag opgenomen. De woorden die ik sprak zette ik vorige week zondag op papier, niet wetend hoe actueel de insteek van mijn toespraak in de loop van maandag zou worden. Mijn column bestaat deze keer uit mijn toespraak. Voor een ieder die niet aanwezig kon zijn of de herdenking op onze website niet heeft gezien.
Twee minuten stil.
Twee minuten per jaar waarin we bewust stil zijn, en daadwerkelijk stil staan, bij de offers die zijn gebracht voor de vrijheid, waarin wij iedere dag mogen leven.
Hoe het is om, deels, onvrij te zijn, voor een deel niet zelf te kunnen bepalen wat je wel en niet mag doen, hebben de naoorlogse generaties al ruim een jaar zelf kunnen ervaren.
Gelukkig was de oorzaak geen vreemde bezetter, die voor jou bepaalde wat je wel of niet mocht doen, waar je mocht gaan of staan, wanneer en met wie.
Geen bezetter die zich toe-eigende wat van jou was.
Geen bezetter die je naasten gevangen nam, wegvoerde of doodde.
Gelukkig niet. Dáárdoor werd onze vrijheid níet beperkt. Wel door een virus. Een virus dat ons dwong anders met elkaar om te gaan, dat ons beperkte in ons doen en laten.
Dat was en is, ontegenzeggelijk, voor velen zwaar.
Maar een vergelijking trekken met de onvrijheden van oorlog, wat sommigen in hun protest tegen de huidige beperkingen doen, gaat niet op.
Het onteert de nagedachtenis aan hen die vielen, of hebben geleden, en is ronduit ongepast.
Laten we met respect, fatsoen, én kennis van zaken onze doden herdenken, en de offers die ooit gebracht zijn in oorlogen níet vermengen met de tijd en de beperkingen waarin we nu leven.
Toén zijn de ultieme offers gebracht. Toén werden jonge mannen gedood bij de verdediging van ons land of omdat zij deel uitmaakten van het verzet. Toén werden vaders gescheiden van hun gezinnen om in een werkkamp aan de slag te gaan. Toén verhongerde een deel van de bevolking in een barre winter.
Toén werden hele families, van baby tot grootouders, systematisch omgebracht in vernietigingskampen.
En in latere jaren werden ónze militairen gedood tijdens oorlogssituaties en vredesmissies die de vrijheid van anderen moest herstellen en bewaren.
Dit is mijn eerste herdenking als burgemeester van Schouwen-Duiveland.
Mijn eerste keer bij dit monument.
Net als mijn voorganger vorig jaar staan wij ook dit jaar met een beperkt gezelschap.
Met de kinderen die het monument hebben geadopteerd, met onze kinderburgemeester Josefien van der Meer en met één veteraan, namens alle gesneuvelde militairen.
Ikzelf zal één krans leggen.
Ik doe dat mede namens
- u, inwoners van de gemeente Schouwen-Duiveland
- de familie en nabestaanden van de Tien van Renesse en alle slachtoffers die gevallen zijn door hun bijdrage aan het verzet
- de Oud-Mariniers Schouwen-Duiveland
- de Stichting Veteranen Schouwen-Duiveland
- de kinderen van basisschool ’t Staepel’of
Ik zal voor het eerst langs de graven lopen van ónze “10 van Renesse” – 10 heldhaftige mannen die in onze eilandelijke geschiedenis zo’n belangrijke betekenis hebben gekregen. Mannen die na een mislukte vluchtpoging door de Duitsers werden opgepakt en op zondag 10 december 1944 bij Slot Moermond zijn opgehangen. Ook zij betaalden hun verzet tegen onderdrukking en onvrijheid met de hoogste prijs.
In het geloof te strijden voor rechtvaardigheid, vrijheid en vrede.
Die vrijheid en vrede kwam.
Zoals, in een gedeelte van een sonnet van Frans Budé, zo mooi beschreven:
“Toen verscheen een duif boven het oorlogspuin,
Een olijftak als teken van vrede,
Verdrong de donkerste schaduw ooit gebracht.
Vrijheid werd een kloppend hart, herwonnen kracht,
Een plaats op de hoogste trede.
Plots bloeiden er bloemen in de vredestuin. …”
Laten we ons gelukkig prijzen dat wíj vrijheid en vrede níet meer hoeven te bevechten, zoals in veel landen op deze wereld nog steeds dagelijkse praktijk is. Dat wij niet leven in een dictatuur of een democratie die weliswaar op papier bestaat, maar in de praktijk monddood wordt gemaakt.
Ons gelukkig prijzen dat er inmiddels vele generaties zijn in ons land die nooit een oorlog hebben hoeven meemaken. Dat wij leven in een land waarin vrijheid en vrede een groot goed is.
Dat is niet vanzelfsprekend. Daar moeten we iedere dag aan werken.
Dat verdient het om ieder jaar bij stil te staan.
Twee minuten.
