Supermarkten in Zierikzee

Recent kwam het nieuwe pand van de Lidl in Zierikzee gereed. Albert Heijn gaat volgen. Na negentig jaar wordt voor een locatie gekozen in de wijk Poortambacht, met handhaving van de oude winkel in de binnenstad, aan de Lange Nobelstraat. Daarmee is Albert Heijn de derde supermarkt, na de Aldi en de Lidl, die voor de westzijde van de stad kiest. Het is een goede aanleiding terug te blikken in de wereld van de etenswaren.

Zierikzee telde in het verleden talrijke winkels en winkeltjes. Wie herinnert zich bijvoorbeeld nog het kruidenierswinkeltje van Betsy van Vessem aan de Breedstraat? Deze winkels liepen vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw in aantal sterk terug. Betsy van Vessem sloot haar winkeltje in 1971. De kleine kruideniers moesten het afleggen tegen de grote supermarkten die producten tegen een lagere prijs konden aanbieden. Maar ook onder de grote winkelketens was er sprake van veranderingen.

In 1930 opende Albert Heijn zijn eerste winkel in Zierikzee. Het assortiment was vrij breed: van abrikozen tot zachte zeep en van koffie en thee tot jam, zo leert ons de eerste advertentie die het bedrijf plaatste in de Zierikzeesche Nieuwsbode. Het filiaal was gevestigd aan de Appelmarkt nummer 20 (nu Opticien Specsavers). In 1954 werd de winkel gemoderniseerd. De etalage was gedeeltelijk weggebroken en zo doende konden klanten beter naar binnen kijken of het wel of niet druk was. Er was een nieuwe toonbank geplaatst, de muren waren betegeld en de chocolade en suikerwerk lagen uitgestald in een vitrine. De klanten werden op hun wenken bediend door bedrijfsleider Sanderse en het andere personeel. 

In 1969 verhuisde het bedrijf naar het Havenplein, naar het pand rechts van de Gasthuiskerk, voorheen garage Anker (nu Xenox). Directielid G.J. Heijn kwam het nieuwe onderkomen openen. Sanderse was op dat moment al 24 jaar aan het filiaal verbonden. Fruit, aardappelen, zuivel- en vleeswaren en diepvriesartikelen waren aan het assortiment toegevoegd. In 1990 verhuisde Albert Heijn naar het pand van garage Glerum aan de Lange Nobelstraat. De voorgevel uit de tijd dat hier hotel Juliana was, bleef grotendeels behouden. Dit jaar gaat de supermarkt verhuizen naar het Haringvlietplein. Dat een dergelijke nieuwe locatie een kwestie is van lange adem blijkt ook hier. De eerste plannen voor een plaats buiten de grachten dateren uit 1973.

Dichtbij Albert Heijn zaten de concurrenten. In 1934 startte de firma P. de Gruyter & Zoon een filiaal in het pand Appelmarkt 14, nu het middendeel van de Hema. Het bedrijf startte in 1818 als de grutterij van Piet de Gruyter in ’s-Hertogenbosch. Omstreeks 1960 had deze keten 525 winkels en 17 fabrieken. In de jaren zeventig viel het doek; de Zierikzeese vestiging stopte in 1968. Ook dichtbij zat ‘De Dageraad’, aan het Havenplein 2 (nu Bookstore). ‘De Dageraad’ was een coöperatie die nauwe banden had met de socialisten. Opgericht in 1916 en gestart met brood was het A. van der Doe die de winkel tot bloei bracht. In 1963 werd het een zelfbedieningszaak. Een jaar later fuseerde de coöperatie met andere Zeeuwse collega’s. De nieuwe naam werd Co-op. Maar vanaf 1966 was het slager Ko Quist met zijn echtgenote Leny die hier de supermarkt voortzette.

Tot slot de firma C. Jamin, die in 1934 een filiaal opende aan de Dam (thans het linkerdeel van Klein Kleding). Winkelhouder Bergmans en zijn echtgenote verkochten vooral banket, chocolade en snoep. Het bedrijf was in 1878 gestart door koek- en banketbakker Cornelis Jamin in Rotterdam. In 1965 verhuisde de winkel naar Appelmarkt 22 (nu Opticien Coen Honig). Ook dat bedrijf kwam de gevolgen van de scherpe concurrentie niet goed door waardoor de Zierikzeese winkel verdween.

Huib Uil