Aantekenschriftjes van Herman Asma boven water

Het was een heel stapeltje aantekeningenschriften en fotoboeken dat Taco Asma ergens in de afgelopen weken aantrof in het appartement in Borrendamme, waar zijn moeder tot die tijd woonde. ‘1959 – 1967- Ulo kampen bij de Wouwse Plantage,’ staat er op het oudste plakboek. Op het laatste boekje staat ‘Zwerfkamp RSG 1987.’ Taco’s vader, Herman Asma, overleed eind juli 2017 en Hermans vrouw Jannie overleed enkele weken geleden. 

Herman Asma was een fenomeen en hij had als docent Engels heel wat Schouwen-Duivelanders in de klas. Verder was hij PvdA-wethouder en raadslid en daarnaast zette hij zich in voor de ANBO en Kunst en Eer en tal van andere zaken, zoals de jumelages met Hatfield en Saint Hilaire. En er waren natuurlijk de kampweken, waarvan de boeken en schriften met de talloze verslagen getuigen. Zoon Taco was al sinds het overlijden van zijn vader bezig zoveel mogelijk te bewaren voor het nageslacht en hij vroeg zich af wat te doen met deze kostbare tijdsdocumenten. Hij nam contact op met de Stichting Bolus- gevormd door oud-leerlingen- en met de huidige rector van Pieter Zeeman, Peter van der Gaag en afgesproken werd dat Taco voor Wereldregio meer zou vertellen over de achtergronden van zijn vondst. Een aantal van Herman Asma’s vroegere medebegeleiders van de schoolkampen zoals Johan Everaers en Wim Mulders, zal een kijkje in de plakboeken nemen en daarna zijn de kampverslagen op afspraak op school in te zien. Uiteindelijk gaan de plakboeken dan naar het archief. Wat opvalt bij het doorbladeren van de verschillende schriftjes met aantekeningen, foto’s en verhalen van tussen de jaren 1959 en 1987 is de minutieuze verslaglegging. Zo werd er in 1983 13 gulden betaald aan de Zeelandbrug en de pont en was de Chinees met 417 gulden een van de duurdere kostenposten. Johan Everaers, inmiddels gepensioneerd docent Frans van de vroegere Rijksscholengemeenschap ‘Professor Zeeman,’ werd in zijn tweede jaar op school door Herman Asma benaderd of hij ervoor voelde om een nieuw kamp op te zetten. Dat leidde tot een zwerfkamp met begeleiders Herman Asma, Johan Everaers en Tien, Johans vrouw. De doelstelling was: zo lang mogelijk, zo goedkoop mogelijk met een groep leerlingen op de fiets zwerven door Nederland, België en zelfs een keer tot in Frankrijk. Gewoonlijk duurde een kampweek tot die tijd een week: met vertrek op maandag en terugkeer op zaterdag. Bij het Zwerfkamp gingen ze op stap van zaterdag tot en met zaterdag. Johan Everaers: ,,De eerste keer in 1979 betaalden de leerlingen 100 gulden en aan de eind van de rit kregen ze nog geld terug.” In de grotere schriften staan aandoenlijke verslagen van de wederwaardigheden door de jaren heen: een kampdagboek eigenlijk, per kampdag opgeschreven door telkens weer een andere deelnemer. ,,De stieren moesten eerst uit de wei, daarna konden wij er met onze tenten in,” schrijft een leerling in 1983. Er zijn hilarische herinneringen, zoals het verslag van een bezoek van Ed Leeflang aan het schoolkamp in Bergen op Zoom in 1970, die daarbij in het ootje genomen werd. En dan zijn er nog de talloze foto’s, met bijschriften als: ‘De derde lekke band,’ en ‘Corvee.’ Al opruimend kwam Taco Asma nog meer puzzelstukjes tegen tussen de paperassen van zijn vader. In een van de boeken vond hij zelfs een vals persoonsbewijs, uit de onderduiktijd van zijn vader. ,,Mijn vader sprak daar nooit over. Hij heeft ondergedoken gezeten in de Achterhoek, in Zelhem en was volgens dit paspoort ‘binnenhuisschilder.’” Na de ramp kwam Herman Asma naar Schouwen-Duiveland.
Eerst was hij in de kost in de Hoofdpoortstraat, in 1958 trouwde hij met Jannie Broere en gingen ze in de De Huijbertstraat wonen en vervolgens in de Schuurbeque Boeijestraat. Taco’s moeder Jannie was enig kind en haar vader, Teunis Broere was het hoofd van de openbare ULO in Zierikzee. “Zo sportief op stap gaan was helemaal mijn vaders ding,” vertelt Taco over zijn vader en de schoolkampen. ,,Na zijn pensioen fietste hij ook nog zomaar naar Friesland, zelfs met een liesbreuk.” De familie Asma heeft Friese roots. Taco’s ‘oerpake’ was veldwachter in Balk. Drie van diens zonen gingen begin 1900 richting Amerika: ook met de Amerikaanse takken in Niagara Falls en Virginia zijn er nog contacten en uitwisselingen. Taco beheert de stamboom en ziet ernaar uit weer naar Amerika te kunnen reizen zodra dat kan. In mei 2017 waren familieleden Marc en Mary over uit Amerika en zij maakten onder andere kennis met Herman Asma. Deze had een houten schrijfdoos met inktpotjes en groen vilt bewaard van zijn grootvader: een familie-erfstuk. Marike Asma, Taco’s zus regelde uiteindelijk dat die houten schrijfdoos meeging naar Amerika, om zo in de familie te blijven. Taco is de laatste in de bloedlijn van deze kant, zijn broer Hans is overleden.In augustus 2017 overleed Taco’s vader Herman vrij plotseling en hij kreeg een waardig afscheid, compleet met melancholieke doedelzakmuziek. ,,Iedereen kende pa,” kijkt Taco terug. Wat is het mooi dat de verslagen van de schoolkampen, met ontroerende en hilarische details, al die tijd bewaard zijn gebleven. Op dit moment worden ze bekeken door oud-collega’s van Herman Asma en de mooiste verhalen zullen we hier in Wereldregio delen. Het zou helemaal prachtig zijn als iemand de verslagen en foto’s zou kunnen en willen scannen, zodat ze toegankelijk blijven voor kampgenoten uit die tijd. Daarna kunnen de schriften dan naar het gemeentearchief. Mocht iemand nog bijzondere interesse hebben in de schriften en verslagen, neem dan contact op via info@pieterzeeman.nl