Geestdrift

Emergo

Ruwe stormen. Wie aan de Zeeuwse kust woont kent ze. Is ermee vertrouwd, wilde ik schrijven. Maar dat is niet zo. Storm went nooit. Omdat het toch altijd iets van angst in je losmaakt. En vaak sporen nalaat. Soms zelfs onuitwisbaar. Vraag het maar aan ouderen die de Ramp hebben meegemaakt. Als februari-stormen opsteken spoken bij velen van hen aangrijpende beelden en geluiden door hoofd en hart. Die ene storm is zelfs na 67 jaar nog niet gaan liggen. 

Voor mij zijn het verhalen die ik hoor. Ik ben van na 1953. Wel opgegroeid met Zeeuwse stormen en onstuimig water, maar zonder rampzalige ervaring. En voor mijn kinderen is de Watersnoodramp een historisch bericht ‘uit de oude doos’. Zich van geen kwaad bewust leven ze landinwaarts, beschermd door dikke dijken. Hier aan de kust, de Zeeuwse kust komen ze om uit te waaien aan zee, liefst bij windkracht 8. Ik gun hen die veiligheid en dat uitje. Zij hebben immers hun eigen stormen die ze het hoofd moeten bieden. Niet van de natuur maar van de cultuur. Ze moeten zich staande zien te houden bij de tegenkrachten die het samenleven bedreigen. Ik denk bijvoorbeeld aan de woeste emoties die in de weken voor 1 februari over ons land trokken. Die worden voor hen gedenkwaardig en laten ook in hun leven sporen van vernieling na waarvan je vreest dat ze onuitwisbaar zijn. Kapotte winkelruiten en uitgebrande auto’s zijn vervangbaar. Maar hoe herstel je het geschonden vertrouwen in mensen? Laten de krachten die een virus in de samenleving losmaakt dan toch het ongelijk zien van de overtuiging van Rutger Bregman, dat de meeste mensen deugen? Twee dingen geven mij moed. Het eerste is de veerkracht die mensen hebben. Als de storm is gaan liggen rechten ze hun rug en gaan ze puinruimen. Dat deden ze in ‘53 en dat doen ze in ‘21. ‘Luctor et emergo’ bestaat gelukkig nog steeds, ook buiten Zeeland. Maar het tweede is voor mij belangrijker. Omdat leven ook altijd iets in zich heeft van stilte voor de storm, vind ik het meeste van mijn houvast niet in mensen. Een oude psalm wijst mij omhoog: ‘geweldiger dan water en dan wind is in de hoogte God die overwint’. Ruwe stormen zullen blijven woeden. Daarom gun ik mijn kinderen en onze samenleving het veilige onderkomen dat ook in de dagen van Ramp zingend opgezocht werd: ‘o God, die droeg ons voorgeslacht in nacht en stormgebruis, bewijs ook ons uw trouw en macht, wees eeuwig ons tehuis!’. Over ‘emergo’ gesproken... 

Jan van Langevelde