Niks rammelt niet

De beste tijd om een boom te planten is twintig jaar geleden, zeggen Chinezen.
Bomen zijn ook erfgoed en we koesteren dat. Op 22 april wordt de winnaar bekend van de BNB Bank Erfgoedprijs 2020 voor ‘lokaal beleid dat draagvlak creëert in de samenleving en doorwerkt in het totale beleid van de gemeente.’ Onze gemeente is één van de vier genomineerde gemeente. Criteria van de jury zijn o.a. de visie op erfgoed en hoe erfgoed andere beleidsterreinen versterkt. Het motto van de prijs is: ‘Het gaat er niet om hoeveel erfgoed te hebt, maar wat je ermee doet.’ Zo is het maar net. Dit overstijgt imago-campagnes. De prijs van 25.000 euro is voor onze in hoge financiële nood verkerende gemeente mooi meegenomen. Er is altijd een spanning tussen kans en waarschijnlijkheid. Je moet ook een beetje geluk hebben en dat soms zelfs een handje helpen, want anders wordt het niks. Zo is het leven.

De jury zal wel dossiers inzien, zoals de Napoleonschuur. De gemeente schatte de historische waarde van de schuur in en plaatste die op grond daarvan op de eigen monumentenlijst. Verder werd er niets aan of mee gedaan. Tot voor kort. De bestuurlijke behandeling van dit dossier is eigenaardig.
Of de Oude Haven. Kort geleden werd een lindeboom uit de karakteristieke bomenrij gekapt, nota bene op de dag na de vergunning, nog vóórdat de termijn voor bezwaar kon verstrijken. De gemeente stond er bij en keek naar dit economisch delict. Ook al zo eigenaardig.

Maar er speelt meer. Door de binnenstad waait dat de bomenrij aan de Oude Haven, ook cultureel erfgoed, moet verdwijnen bij de werkzaamheden aan de kademuren, zodra de herkansing van het baggerwerk is afgerond. De bomen zouden wortelen in de kadewanden. Als er wordt gefluisterd, dan is er een geheim, zegt men wel. Of een gerucht. Er is nog niets besloten, hoorde ik. Toch ben ik daar niet erg gerust op. Niks rammelt niet. Immers, van open communicatie moeten we het niet hebben. Zo heeft de raad vorig jaar een motie over actieve informatie aan bewoners over rooiplannen verworpen. En vervanging van de volwassen bomen is voorzien in het acht jaar oude herstructureringsplan van Bureau B + B: er zijn nieuwe bomen gepland, ruimer gesitueerd. Nu is herplaatsing met volwassen lindebomen nogal kostbaar, zodat de noodzaak tot herstel van de kademuren wel eens kan uitpakken tot de wal die het schip keert, met als resultaat jonge stekjes. Maar elk probleem is een keuze.
Nog niet bekend is volgens welke methode het herstel van de kademuren zal worden uitgevoerd. Die methode is van groot belang voor de constructie en instandhouding van de rijksmonumenten, die eeuwen hebben getrotseerd. Volgens de wet van Murphy gaat in werkelijkheid fout wat er fout kán gaan. Alweer spanning tussen kans en waarschijnlijkheid. Maar hoe groot is het risico? Hoe groot en hoe solide is de post onvoorzien op de begroting, nu de methode van herstel nog niet eens vaststaat? Hiermee vergeleken is de restauratie van de Zuidwellebrug nog een appeltje-eitje.

Wim Klaassen