Politiek geeft gas in verkiezingstijd

Met nog een kleine vier weken tot aan de gemeenteraadsverkiezingen neemt de temperatuur in de burgerzaal van het gemeentehuis toe. Nooit eerder deden er maar liefst elf politieke partijen mee aan de strijd om d felbegeerde zetels; drieëntwintig in totaal. De partijen zoeken allemaal hun eigen manier om de kiezer aan zich te binden. Het CDA schakelt Tweede Kamerlid Mona Keijzer uit om zich te profileren als dé partij die het juist op heeft met de zorg. De Christenunie mobiliseert de brandweer om zich bij die groep in de kijker te spelen. Alle partijen moeten van zich laten horen.

Of zich laten zien. In een stormachtig Zierikzee gaat de Partij van de Arbeid de boer op met de traditionele rode roos. En dat terwijl één van de VVD-kandidaten haar naam mét stemadvies op de eigen auto plakt. Of de Christenunie, die drie taxi’s inzet en er de beeltenissen van de nummers één en twee op schroeft. De strijd is begonnen.

Een hele onzekere strijd, want anders dan voorgaande verkiezingen lijkt niemand van de politieke partijen een voorspelling te doen over de uitslag. Dat heeft alles te maken met de grillige keuzes die de kiezer vandaag de dag maakt. Van de VVD naar de PvdA, zelfs van Groen Links naar welke partij maar ook. Een deel van de politici zelf doet het notabene. Voor het vaststellen van de kandidatenlijsten is er over en weer onderhandeld en uitgeruild als ware het een transfermarkt in de voetbal.

Maar een voorspelling is vooral lastig omdat elf partijen meedoen. In 2002 werden de eerste lokale partijen geïntroduceerd: Leefbaar Schouwen-Duiveland en Alert!. Ontstaan in de periode dat Pim Fortuin politiek groot werd en de samenleving zich van de gevestigde politiek afwendde. Maar bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen met hetzelfde gemak traditionele partijen als VVD en PvdA aan een riante Kamermeerderheid hielp.

Door intern gerommel viel Alert! onlangs uit elkaar en ging fractievoorzitter Jos Beije verder als ONS, onafhankelijk Schouwen-Duiveland. En besloot ook de Socialistische Partij na eerdere mislukte pogingen geschikte kandidaten bij elkaar te krijgen dit keer wél mee te gaan doen. Elf partijen, drieëntwintig zetels.

Op woensdagavond 19 maart – zo tegen de klok van 23.00 uur – wordt in het gemeentehuis duidelijk hoe de kiezer zich heeft gedragen in de vele stemlokalen. De grootste partij krijgt de regie in het proces dat volgt. De grootste partij mag een ‘formateur’ benoemen en gaan proberen een meerderheid bij elkaar te krijgen voor een nieuw dagelijks bestuur. Dat wil zeggen: nieuwe wethouders want de burgemeester wordt nog steeds benoemd door de Kroon en heeft niets met de verkiezingen te maken anders dan dat hij (burgemeester Gerard Rabelink) een nieuw samengestelde gemeenteraad en college van b en w gaat voorzitten.

Deze week zijn alle leden van de stembureaus in het gemeentehuis nog eens geïnstrueerd. Het democratisch proces is aan strenge regels gebonden. Die bewaken een eerlijk proces. Jammer genoeg voor de leden dat het allemaal nog handmatig zal gaan. De eerder aangeschafte stemcomputers zijn terug naar de leverancier omdat na een Europese uitspraak de betrouwbaarheid te discussie werd gesteld. Inmiddels ziet het er naar uit dat de computers terugkomen. Maar dan bij een andere verkiezing.