Unieke beschrijving lot Zierikzeese Joden in WereldRegio

WereldRegio brengt vrijdag het unieke verhaal over de voornamelijk Zierikzeese Joden, die in de Tweede Wereldoorlog zijn gedeporteerd door de Duitse bezetter. Een aangrijpend relaas. Bij dit verhaal hoort een lijst met namen van de betrokkenen. Het is de eerste, volledige lijst van alle vervolgde joden uit Zierikzee. Deze lijst, zorgvuldig samengesteld op basis van de website Joods Monument, is de eerste die inzicht geeft in alle joden die in Zierikzee zijn geboren, en tijdens de oorlog daar of elders zijn opgepakt. Zo mogelijk staan hun originele adressen erbij en voor zover bekend ook hun sterfdatum en het concentratiekamp waarin zij stierven. Inclusief de enkele overlevenden blijken op enig moment op Schouwen-Duiveland 58 joodse mannen, vrouwen en kinderen te hebben gewoond. De nummering van de toenmalige adressen klopt niet meer. Deze is in 1955 veranderd.

‘Wereldregio’ heeft de wijzigingen opgezocht in het zogenoemde Concordantieboek van het Gemeentearchief.

-Breedstraat 562 (situatie juni 1940). Dit is nu nummer 10: 1. Abraham Wilkens, geboren in Den Haag op 28 oktober 1874, overleden in Auschwitz, 5februari 1943. Gezinshoofd, slager.2. Selma Wilkens, Zierikzee, 7 juni 1940; Sobibor, 2 juli 1943. Was inwoner. Werkte alskeukenassistent bij het Israëlische Oude Mannen- en Vrouwenhuis te Den Haag. 3. Adolph Abraham Wilkens, Zierikzee, 28 november 1914; sterfplaats onbekend, 31 maart1944. Kantoorbediende. Was inwoner. Werkte als huisknecht bij het Israëlische OudeMannen- en Vrouwenhuis te Den Haag. 4. Eén verwant van dit gezin, de echtgenote, heeft oorlog overleefd. Haar naam blijft onbekend.

-Hofferplein 151 I (situatie juni 1940). Is nu Hofferstraat 38:5. Isaak Abraham Wilkens, Zierikzee, 19 mei 1905; Sobibor, 28 mei 1943. Gezinshoofd.Slager.6. Estella Lina Wilkens-Israëls, Sappemeer, 17 april 1907; Sobibor, 28 mei 1943. Echtgenote.7. Bertha Regina Wilkens, Zierikzee, 13 augustus 1936; Sobibor, 28 mei 1943. Dochter.

-Lange Nobelstraat 169. Is nu nummer 10, waar het filiaal van de ING-bank is gevestigd: 8. Wilhelmina Frenk-Labzowski, Zierikzee, 22 november 1897; Auschwitz, 24 september1943. Winkelierster. Vermoedelijk alleenstaand.

-Korte Groendal 458 (nu nummer 32):9. Rosa Katzman-Katz, Schelchof, 22 januari 1879; Auschwitz, 27 november 1942. Geen gezinsverband bekend, vermoedelijk alleenstaand. 10. Delphine Spalter-Dreijfuss, Mertzwiller, 15 mei 1883; Auschwitz, 7 september 1942. Geen gezinsverband bekend, vermoedelijk alleenstaand. 11. Abraham Spalter, Zelechow Maly, 4 april 1878; Auschwitz, 7 september 1942. Boekbinder.

-Maarstraat 378 (nu nummer 15):12. Betje Frenk, Zierikzee, 6 februari 1859; Sobibor, 23 april 1943.

-Oude Haven 330 (situatie juni 1940). Is veranderd in Havenpark 5, en daar is Electro World gevestigd: 13. Helena Roer, Zülpich, 14 september 1921; Auschwitz, 31 augustus 1942. Toevoeging van een websitebezoeker: “Helena Roer woonde in 1940 in Zierikzee. Later woonde Helena samen met haar zusje Ilse Sara en moeder op hetzelfde adres als Max Baum. Haar moeder was een zus van Max en was weduwe. Zij heeft de oorlog overleefd.”14. Laura Labzowski-Heumann, Gulpen, 11 december 1894; Sobibor, 5 maart 1943. Bewoner.15. Betsy Labzowski, Zierikzee, 29 juni 1920; Extern kommando Raguhn, 12 maart 1945.Bewoner.16. Rosa Labzowski, Zierikzee, 14 oktober 1922; Auschwitz, 3 september 1943. Bewoner.17. en 18. Twee verwanten hebben de oorlog overleefd: de echtgenoot en een kind dat nog thuis woonde. Hun namen blijven geheim.

-Oude Haven 478 (nu nummer 10):19. Abraham Samuel Frenk, Zierikzee, 9 mei 1883; Auschwitz, 7 september 1942.Veehandelaar. Toevoeging van een websitebezoeker: “Abraham Samuel Frenk was een zoon van Salomon Frenk en Mietje van Klaveren.”

-Sint Domusstraat 344 (nu nummer 17): 20. Jacob van Dijk, Oss, 30 oktober 1896; Midden-Europa, 31 maart 1944. Gezinshoofd. 21. Gisella van Dijk-Heuman, Gulpen, 8 februari 1898; Auschwitz, 7 september 1942.Echtgenote. 22. Susanne van Dijk, Oss, 5 december 1923; Auschwitz, 7 september 1942. Dochter. 23. Isidor van Dijk, Oss, 18 februari 1925; Sobibor, 4 juni 1943. Zoon. 24. Rosa van Dijk, Oss, 24 september 1926; Auschwitz, 7 september 1942. Dochter. 25. Jozef Victor van Dijk, Zierikzee, 4 maart 1930; Auschwitz, 7 september 1942.Zoon. 26. Frits Leo van Dijk, Zierikzee, 4 november 1935; Auschwitz, 7 september 1942. Zoon.

-Geboren in Zierikzee, maar verhuisd: 27. Aäron Frenk, Zierikzee, 13 juni 1863; Sobibor, 9 april 1943. Woonde met zijn gezin(vrouw en dochter) in februari 1941 aan de Plantage Badlaan 1h, in Amsterdam. 28. Aaltje Zendijk, Zierikzee, 25 juli 1881; Auschwitz, 21 januari 1943. Woonde in april 1942 aan de Rochussenstraat 10 in Den Haag in het gezin van Johanna Zendijk. 29. Mietje Frank, Zierikzee, 19 december 1896; Brummen, 12 juni 1944. Verpleegster. MietjeFrenk was de - ongehuwde - directrice van het joodse ziekenhuis in Rotterdam. Met haar zus Kaatje dook zij onder in een vakantiehuisje in Coldenhove. Waarschijnlijk door verraad werden ze op 12 juni 1944 het slachtoffer van de Sicherheitspolizei. Mietje vroeg of ze naar het toilet mocht en daar heeft ze de cyaankali, die ze altijd bij zich had, geslikt, waarna ze overleed. 30. Kaatje Frank, Zierikzee, 13 december 1890; Auschwitz, 11 oktober 1944. Kaatje washoofd van de huishouding van het joodse ziekenhuis in Rotterdam. 31. Mozes Nathan Frenk, Zierikzee, 19 juni 1885; Sobibor, 5 maart 1943. Kleermaker. Woonde in april 1942 met zijn vrouw en een verwante in de Cornelis Speelmanstraat 35 in Den Haag. Kleermaker. 32. Nathan Salomon Frenk, Zierikzee, 25 mei 1885; Bergen-Belsen, 22 februari 1945. Scheepsbouwer. Woonde in april 1942 met zijn vrouw en kind (dat de oorlog heeft overleefd)aan de Heemraadssingel 234 in Rotterdam. Toevoeging van een websitebezoeker: “Nathan Salomon Frenk was een zoon van Salomon Frenk en Mietje van Klaveren. Hij huwde Sophia van Creveld in 1914 in Rotterdam.” 33. Martha Rose Wijler, Zierikzee, 13 oktober 1919; Auschwitz, 21 januari 1943.Onderwijzeres. Stond geregistreerd als wonende bij haar ouders, Jacob Samuel Wijler en Elisabeth Rose Wijler-Kolthoff, aan de Frisolaan 13 in Arnhem, maar was ondergedoken. 34. Aaltje de Haaff-de Bruin, Zierikzee, 15 februari 1880; Auschwitz, 10 september 1943.Was de echtgenote van David de Haaff en woonde in april 1941 aan de Dennelaan 17 in Rijswijk. 35. Mietje Rood-Frenk, Zierikzee, 25 december 1887; Auschwitz, 6 september 1944. Echtgenote van Mozes Rood en woonde in april 1942 aan de Zuid Binnensingel 158 in DenHaag. 36. Sara Vet-Frenk, Zierikzee, 22 september 1892; Sobibor, 2 april 1943. Echtgenote van Jacob Vet, woonde in april 19452 aan de Rauwenhoffstraat 12a in Rotterdam. 37. Sellij Rubens-Velleman, Zierikzee, 3 maart 1873; Auschwitz, 12 oktober 1942. Echtgenote Daniel Rubens, woonde in april 1942 aan de Jacob Catsstraat 315 in Den Haag. 38. Bernardus Abraham Frank, Zierikzee, 14 maart 1869; Auschwitz, 12 februari 1943. Was getrouwd met Minna Frank-Kauffmann en woonde in mei 1940 aan de Velperbinnensingel 4 in Arnhem. 39. Carolina Frenk, Zierikzee, 4 april 1893; Sobibor, 26 maart 1943. Woonde aan de Dennenweg 1 in Assen. 40. Elias Labzowski, Zierikzee, 8 oktober 1904; Auschwitz, 23 november 1942. Woonadres onbekend. Toevoeging van een websitebezoeker: “Elias Labzowski dreef een stoffen- en manufacturenzaak aan het Havenplein in Zierikzee. Tegenwoordig is daar een elektronicawinkel gevestigd.” 41. Fenny Labzowski, Zierikzee, 19 juli 1899; Auschwitz, 22 oktober 1943. Fenny Labzowsky studeerde geneeskunde in Amsterdam, waar zij op 20 maart 1929 het artsexamen aflegde. Zij woonde en praktiseerde aan de Amstel 167 te Amsterdam. 42. Isidoor Labzowski, Zierikzee, 8 juli 1901; Sobibor, 16 juli 1943. Woonadres onbekend. 43. Levi Frenk, Zierikzee, 23 november 1857; Westerbork, 23 oktober 1942. Levi Frenk stierf in kamp Westerbork, en is op 25 oktober 1942 op de joodse begraafplaats in Assen begraven. Hij stond ingeschreven op de Bellevoysstraat 13a, Rotterdam. 44. Lion Labzowski, Zierikzee, 26 augustus 1902; Sobibor, 16 april 1943. Woonadres onbekend. 45. Rebekka Frank, Zierikzee, 2 december 1876; Sobibor, 13 maart 1943. Woonadres onbekend. 46. Sara de Vries-van Kloeten, Zierikzee, 8 januari 1891; Auschwitz, september 1944. Echtgenote van Benjamin de Vries, wonend in augustus 1942 op de Zaanenlaan 62 in Haarlem. Zat met man, zoon en schoondochter ondergedoken op Smedestraat, waar de familie voor de oorlog een winkel in huishoudelijke artikelen had. 47. Catharina de Haan-Frenk, Zierikzee, 28 november 1854; Auschwitz, 15 oktober 1942. Woonadres onbekend. 48. Emanuel van Kloeten, Zierikzee, 14 april 1874; Sobibor, 23 april 1943. Woonadres onbekend. 49. Izaak Abraham Frank, Zierikzee, 15 oktober 1864; Auschwitz, 21 september 1942. Woonde aan de Nadorstweg 6 in Middelburg. 50. Mozes Salomon Frenk, Zierikzee, 30 januari 1887; Sobibor, 23 juli 1943. Woonadres onbekend. 51. Trijntje de Wolff-Frank, Zierikzee, 29 september 1866; Auschwitz, 9 november 1942. 52. Johanna van der Hal-de Bruin, Zierikzee, 9 maart 1876; Auschwitz, 19 oktober 1942. Echtgenote van Israël van der Hal, woonde in april 1942 aan de Wagenstraat 148 in Den Haag. 53. Roosje van den Berg-Velleman, Zierikzee, 2 januari 1871; Auschwitz, 13 november 1942. Echtgenote van Mozes van den Berg; woonadres onbekend. 54. Antje Heijmans-van Kloeten, Zierikzee, 16 maart 1861; Sobibor, 7 mei 1943. Was bewoonster van het Centraal Israëlitisch Oude Mannen- en Vrouwenhuis in Gouda. 55. Rachel van Emden-Frank, Zierikzee, 1 maart 1874; sterfplaats onbekend, 1 september 1941. Natuurlijke dood.

-Joodse bewoners in Nieuwerkerk: 56. Maurits Polak, Rotterdam, 5 januari 1912; Auschwitz, 28 februari 1943. Reiziger in hoeden en mutsen. Verbleef in april 1942 aan de ’s Gravenweg 196. 57. Barend Koning, Rotterdam, 21 april 1914; Midden-Europa, 31 maart 1944. Woonde aan de ’s Gravenweg 196. Getrouwd met: 58. Sientje Koning-de Jong, Rotterdam, 9 november 1916; Auschwitz, 19 oktober 1942.

De 21 namen die op het joodse monument in Zierikzee staan, luiden:D. Dreyfuss, F.L. van Dijk, I. van Dijk, J. van Dijk, J.V. van Dijk, R. van Dijk, A.S. Frenk, B. Frenk, C. Heuman, L. Heuman, E.L. Israels, B. Labzowski, R. Labzowski, W. Labzowski, A. Spalter, R. Spalter, A. Wilkes, A.A. Wilkes, B.R. Wilkes, I.A. Wilkes en S. Wilkes.