‘Dorpsraden en gemeenteraad moeten elkaar vaker opzoeken’

Oud-raadslid Jan van den Berge uit Nieuwerkerk weer in zijn element De dorpsraden op het eiland zullen in de toekomst meer naar de gemeenteraad moeten stappen, dan naar– zoals nu het geval is –de ambtenaren of burgemeester en wethouders. De dorpsraden meer bevoegdheden geven is niet de oplossing in het zoeken naar een betere verstandhouding tussen gemeente en dorpen. Dat stelt Jan van den Berge, voorzitter van de dorpsraad Nieuwerkerk. Jan van den Berge? Ja, dat is dezelfde man, die in 2006 na zeventien jaar de gemeentepolitiek de rug toe keerde.

Van den Berge verkeerde in die periode privé in roerig water. ,,Er ging nog niets mis met het raadswerk, maar dat risico zat er wel in”, vertelt hij nu. Ook ‘zijn’ partij – de Christen Unie – vond het beter als hij plaats zou maken voor een ander. ,,Dat hebben we in goed overleg besloten. We hadden in Wim Dorst ook een prima opvolger. Ik had ook kunnen besluiten er een jaartje tussenuit te gaan. Maar dat zag ik niet zitten. Je weet immers niet of je er na een jaar weer bovenop bent. En wat dan? Moet je opvolger dan weer weg?”

Maar na een jaar had Jan van den Berge het al weer een stuk beter op de rails. Zijn boerderij had hij verkocht en nu woont hij op zichzelf in de Weststraat in Nieuwerkerk; zijn huidige buurman is zijn opvolger in de raad ,,maar dat is toeval hoor.” Kort voor de zomer van 2007 werd hij benaderd door de dorpsraad van Nieuwerkerk die een voorzitter nodig had. ,,Ik heb er de vakantie voor gebruikt om er over na te denken, maar ik heb ja gezegd.”

En dat maakt hem een interessante gesprekspartner in de discussie over de moeizame verhouding tussen de gemeente en de dorpsraden. Van den Berge is de eerste om toe te geven dat het er nog aan hapert. De dorpsraden werden na de gemeentelijke herindeling in het leven geroepen om de afstand tussen de nieuwe gemeente en de dorpen te overbruggen. Maar wat volgde was vooral veel onbegrip over en weer.

Van den Berge herinnert zich de discussie in 1997 nog goed. De dorpsraden sloten een convenant met de gemeente. Kort samengevat luidde de opdracht gevraagd en ongevraagd advies te geven. En natuurlijk zijn er voorbeelden van waar het goed ging. Maar vaak ook niet, al vindt Van den Berge het lastig om één partij de schuld te geven. ,,Burgemeester en wethouders kregen ambtelijk advies en zagen niet altijd reden om de dorpsraden om advies te vragen. En de dorpsraden lieten soms niets van zich horen of waren te laat. ,,Communicatie is het. Soms schreven de dorpsraden naar een ambtenaar en wist het college er niets van. Daar zal verbetering in moeten komen.”

Van den Berge is niet uit op grote veranderingen. Volgens hem moet het bestaande convenant gewoon goed uitgevoerd worden. ,,Als je de dorpsraden beslissingsbevoegdheid geeft, moeten ze ook verantwoording afleggen en daar hebben ze ook geen behoefte aan. Ik ben trouwens tegen zo’n vierde bestuurslaag. De communicatie moet beter”, stelt hij nu. ,,Onze fractie in de raad was altijd geïnteresseerd in wat er bij de dorpsraden leefde. Maar dat is iets anders dan altijd mee te gaan met ze.”

De dorpsraden en de gemeenteraad moeten samen invulling gaan geven aan het dualisme, dat in 2002 zijn intrede deed. Dat komt er eenvoudig op neer, dat burgemeester en wethouders meer uitvoerder van het beleid zijn geworden en de gemeenteraad een grotere stempel op het beleid kan drukken. Dorpsraden die dus iets willen bereiken moeten bij de raad zijn. ,,Dan krijg je ook weer discussie in de raad”, glimlacht Van den Berge, die zelf altijd vooraan stond bij het debatteren. Maar dan is er nog een slag te maken, want volgens Van den Berge functioneert de raad nog voor 90 procent in de tijd van vóór het dualisme.

Op dit moment wordt er binnen de muren van het gemeentehuis gewerkt aan een proces om de relatie tussen de gemeente en de dorpsraden te verbeteren. Volgens Van den Berge is dat ook in het belang van de gemeenteraad. ,,Als de raad niet gevoed wordt door dorpsraden, dan moeten ze voortaan alles zelf gaan doen.” Hij is dan ook niet blij met raadsleden die eens in de zoveel tijd het bestaansrecht van de dorpsraden in twijfel trekken. De laatste was D. Meulblok van de VVD, die de knuppel in het hoenderhoek gooide.

Maar er ligt ook een taak voor de dorpsraden zelf richting het dorp. De ene dorpsraad heeft een beter en intensiever contact met de mensen in het dorp dan de andere. ,,We hebben niets extra’s van de gemeente nodig om dat te doen. Dat moeten we gewoon doen.” Overigens is het hem ook opgevallen dat er in de dorpen een zekere berusting bestaat. Toen de zondagsopenstelling van winkels op de agenda stond, was het erg stil in de dorpen. ,,Maar als je de mensen zelf aansprak, bleek het wel degelijk te leven. Daar leer je dus van.”

Jan van den Berge is in zijn element als hij zijn beschouwing geeft op de gemeentelijke politiek en de relatie met de dorpsraden. ,,Toen ik afscheid nam van de gemeenteraad is de interesse nooit verdwenen.”