Jaap Goudzwaard in Oosterland: via Nijenrode naar Boogert

Jonge timmerman draagt zijn steentje bij aan herstel Jaap Goudzwaard (70) uit Oosterland was vijftien jaar toen de ramp zich voltrok. Zat in de derde klas van de ambachtsschool in Zierikzee en wist toen nog niet dat de schade van de ramp hem vele jaren werk zou opleveren. ,,Het klinkt gek, maar als vijftienjarige herinner ik me vooral dat ik het allemaal wel spannend vond. Ik heb zelfs nog een prachtige week gehad op het prestieuze Nijenrode”, vertelt hij. Als timmerman zou hij later zijn bijdrage leveren aan het herstel.

In de nacht van de ramp was het in en rond Oosterland al snel duidelijk dat het goed fout zat. Jaap’s vader had de linnenkast op de tafel weten te krijgen, want alles wees erop dat het water zou doorzetten. Samen met zijn vader, moeder, zes kinderen én oma vertrok Jaap Goudzwaard naar de pastorie. Hun woning lag een stuk lager en stond al vol met water. ,,Dat was één van die noodwoningen uit de oorlog met zo’n laag dak.”

De familie kon in de pastorie terecht, waar ze het water steeds verder zag stijgen. Iedereen zat uiteindelijk op zolder en het water stond aan de tweede tree van boven. Goudzwaard herinnert zich wel, dat de ouderen regelmatig gingen kijken of het water nog verder zou komen. ,,Ik had al bedacht, dat ik eventueel een gat in de toren van de kerk zou zagen om nog hoger te komen. Maar dat was niet nodig. Het water ging zakken.”

Maar Schouwen-Duiveland heeft het een dag of drie op eigen kracht moeten doen. Hulp van buitenaf was er niet. Jaap Goudzwaard realiseerde zich de ernst van de ramp pas toen hij in een bootje naar Bruinisse voer en bij de dijk zag dat er huizen waren verdwenen. Vooral de kleine huisjes buiten het dorp hebben het zwaar te verduren gehad. ,,Daar zijn veel mensen overleden. In het dorp was dat minder. Hoewel ik me wel een gezin met zeven kinderen herinner dat het niet redde. Ze waren wel gewaarschuwd, maar dachten dat God hen wel zou redden of zo. Maar zo werkt dat niet natuurlijk.”

Jaap’s oma werd met een helicopter in veiligheid gebracht. Hijzelf belandde in Breukelen en maakte nog datzelfde jaar de ambachtsschool af. In december 1953 kwam hij terug en stak eerst alle energie in het herstellen van de ouderlijke woning, waar de familie in april 1954 weer terug kon keren. ,,Een ongelofelijke rommel was het.”

Dat was natuurlijk op heel veel plaatsen. Veel Polen kwamen naar het eiland.. ,,Dat waren geen echte vakmensen, maar wel puinruimers. Ze sliepen in speciaal ingerichte barakken.” De eerste vier jaar werkte Goudzwaard voor aannemer Meerman in Oosterland. In 1958 stapte hij over naar bouwbedrijf Boogert. ,,Ik geloof dat ze toen nog maar zes mensen in dienst hadden.”

Het bouwbedrijf had veel werk aan het herstel na de ramp. Het bedrijf is er niet groot van geworden, dat gebeurde pas onder het bewind van Lucas Boogert, de vader van de huidige directeur Hans.

,,Maar ja, het was die eerste vijf jaar natuurlijk wel veel huizen opknappen. Dat kun je begrijpen. Het zout in de muren, en we hebben er heel wat betimmerd.” Zoals ook veel balkenplafonds waren aangetast en voor het zicht werden betimmerd. Jaren later werden die afdekplaten er weer afgehaald, omdat de mensen graag balkenplafonds zien. Asbest was goed tegen vocht, dus dat werd volop gebruikt om het zout tegen te gaan in de muren.

Op de vraag of er tijdens de kluswerkzaamheden veel over de ramp werd gesproken antwoordt Goudzwaard: ,,Nee, eigenlijk niet. Toch kwam je bij mensen, waarvan je wist dat ze familie en soms zelfs kinderen waren verloren. Nee, er werd niet over gesproken. Misschien een enkele keer kwam het ter sprake. Misschien dat men erin berustte of zo. Ik weet het niet.” Vandaag de dag – 55 jaar na dato – vinden nog steeds veel mensen het moeilijk erover te praten.

Jaap Goudzwaard is een bevoorrecht mens. Hij heeft geen naasten verloren tijdens de ramp van 1953. ,,Zoals ik al zei, ik vond het vooral spannend. Later neemt het wel een andere plaats in je leven in. Maar ik heb niemand verloren en dan is het toch anders.”

Goudzwaard is altijd bij Boogert blijven werken. Zijn gouden horloge bij het 25-jarig jubileum haalt hij zo te voorschijn. Maar in 1994 is hij gestopt met werken. Heel zijn leven timmerman geweest met de verwoestende ramp als wel zeer opmerkelijke leerschool. ,,Ik heb er veel geleerd in die tijd. Tien uur per dag, maar dat was toen normaal.” Hij vertelt zijn verhaal terwijl hij eigenlijk had moeten klussen bij zijn dochter. ,,Maar die kan wel even wachten hoor.”