De handen en voeten van God

Jan van den Bosch rust uit in Haamstede Jan van den Bosch verontschuldigt zich. Maar waarvoor eigenlijk? ,,Ik lag pas om drie uur vannacht in bed, ik heb me een beetje verslapen”, biecht hij op. Dat is dan nergens aan te merken en hem zeker niet aan te zien. Onberispelijk gekleed en gekapt maakt hij een montere en opgeruimde indruk. Evenals zijn bescheiden houten optrekje aan de rand van Nieuw-Haamstede waar de haard wordt aangestoken en de poes gezellig binnen achter de glazen tuindeur in het zonnetje ligt opgekruld.

Een bronzen jongetje knielt buiten bij de vijver en houdt er toezicht op de vissen. The Escape (de ontvluchting) heet het hier in goed Zeeuws. Die Engelstalige naam is hem vergeven, want niet alleen heeft Van den Bosch naast de Nederlandse ook de Amerikaanse nationaliteit (mogelijk gemaakt door het bezit van een bedrijf in de VS) maar ook heeft hij communicatie gestudeerd aan een Brits ‘college’. En bovendien: de man is een globetrotter getuige de 150 landen die hij tot nog toe heeft bezocht.

De helft van het jaar is hij op reis, onder meer in zijn hoedanigheid als directeur van een holding waarin een aantal christelijke reisorganisaties zoals Beter-uit Reizen actief zijn. En toch vindt hij de mogelijkheid om, naast zijn woonplaats Alphen aan de Rijn, steeds weer terug te keren naar Nieuw-Haamstede. ,,Ben ik hier vaak? Nou, ik ben hier veel te weinig. Ik ben en blijf een zoeker. Ik wil nog op de hoogste berg staan en in het diepste meer duiken. Maar The Escape is voor mij een heerlijk rustoord. Ik heb hier ook bewust geen Internet. Je hoort de meeuwen krijsen, de reeën lopen hier zo maar door de straat, het vuurtorenlicht schijnt naar binnen. Ik geniet hier…En als ik het eiland verlaat en over de Brouwersdam wegrijd, kijk ik over mijn schouder en denk ‘nou ga ik weer naar dat gekkenhuis’”. Van den Bosch werd naar eigen zeggen verliefd op de Westhoek in de tijd dat hij elk weekend jongerenconferenties in een centrum van de Evangelische Omroep (het latere asielzoekerscentrum in Burgh-Haamstede) leidde. Jarenlang was hij één van de gezichts- en programmabepalende mensen van die omroep: als hoofd jongerenprogramma’s, gedurende 19 jaar als presentator van de EO-jongerendag, en als oprichter van de Ronduit-club, de jongerenorganisatie van de EO. Bracht hij Nederlandse jongeren destijds vooral de blijde boodschap gelardeerd met popmuziek, nu zorgt hij dat kinderen en jongeren in landen als Thailand en de Filippijnen medicijnen, een studie of een veilig onderkomen krijgen. ,,Voor mij betekent het christendom dat wat Jezus ons heeft voorgeleefd: wees vriendelijk, help de armen, kijk naar de zwakken… Ik kan me zeer goed uiten in projecten in het buitenland. Kinderen zolang begeleiden totdat ze een goede toekomst hebben. Ik geloof in korte termijn-hulp, zoals na de tsunami. Maar meer nog geloof ik in het investeren in kinderen.” De kinderprostitutie in Azië heeft hem diep geraakt evenals de kinderen op de vuilnisbelten van Cairo en Manilla. ,,Dennis, een 11-jarige jongen liep midden in Manilla in die afschuwelijke lucht van zo’n vuilnisberg de hele dag achter me aan. Hij wilde mijn pen omdat hij zo graag tekende. Het geeft een ontzettende vreugde als je zo’n jongen kunt helpen. Nu is hij cum laude afgestudeerd in computerkunde en maakt hij graphics.” De 57-jarige Van den Bosch maakte meer dan 400 documentaires en presenteerde talloze tv-programma’s. En leerde zo de ellende en armoede in de wereld kennen. Want hij beseft: ,,Wij leven hier op een eiland van luxe in een oceaan van ellende. En als je overal komt zie je hoe het echt is.” In Darfur kreeg hij van een vrouw een bundeltje lompen aangereikt. Het bleek een levenloos kindje te bevatten. ,,Alsof ze zeggen wilde: maak het weer levend. Ik was kwaad op God. Als God liefde is waarom laat hij dit gebeuren? Maar wij hebben de mogelijkheid om de handen en voeten van God te zijn. Wat ik aan mogelijkheden heb, probeer ik in te zetten.” Ooit, later, straks als hij meer tijd krijgt in zijn leven wil Van den Bosch écht gaan meewerken aan al die projecten waarbij hij betrokken is. Echt? Hij bedoelt fysiek meewerken: koken en schoonmaken. ,,Want de mooiste gesprekken voer je toch wanneer je bezig bent.” Gesprekken maken diepe indruk op Van den Bosch. Ieder mens heeft wat te vertellen vindt hij. Een recent onderhoud met Balkenende bracht aspecten van de premier aan het licht die nieuw voor hem waren. ,,Ik weet nu dat hij niet alleen dingen doet om het politiek gewin. Het is geen Sarkozy die hele dagen met z’n vriendin loopt te pronken.” En dan was daar, midden vorig jaar, het laatste interview met wijlen majoor Bosshardt. Van den Bosch was veel met haar opgetrokken: zo reisden ze samen naar India bijvoorbeeld. ,,En nu zat zij daar, ontdaan van alle aardse uitstraling. Het haar kort geknipt, het kenmerkende knotje weg. Ik keek naar haar handen die zoveel hadden gedaan. Ze was op. Ik vroeg: waar ga je straks heen? Ze antwoordde: naar God’s eeuwige jachtvelden. Dat vond ik zo’n Winnetou-uitdrukking. Maar later zei ze: ik ga levend het sterven, en stervend het leven tegemoet. Dat is het… in één zin.” Het gesprek met de majoor werd uitgezonden in The Hour of Power, een wekelijkse televisiekerkdienst op RTL5 (zondag om 8.00 en 9.00 uur). Deze diensten worden geleid door dominee Robert Anthony Schuller en zijn vader, Robert Harold Schuller (van Nederlandse komaf) en worden opgenomen in een glazen kathedraal in Californië. Wekelijks maken wereldwijd ruim 40 miljoen mensen zo kennis met de blijde boodschap. In Nederland trekt het programma 300.000 kijkers. Tijdens de dienst wordt er uit de Bijbel voorgelezen, gezongen, gepreekt en gepraat met een gast. Van den Bosch is vice-voorzitter van Hour of Power Nederland en presenteert de vaderlandse inleiding en het slotwoord. Halverwege de uitzending praat hij met een bekende of onbekende Nederlander over zijn of haar geloof. Het mag geen verrassing heten dat de Bijbel voor Van den Bosch het mooiste boek is. Maar om overeenkomsten en verschillen te ontdekken heeft hij zich verdiept in alle wereldreligies en zodoende ook de Koran gelezen. ,,Ik heb grote moeite met Geert Wilders”, zegt hij, direct een link leggend tussen dat heilige boek en de politicus. ,,Ik ben tegen dat wilde geschreeuw en hoe hij de moslims neerzet. Wat hij zegt is misschien van toepassing op een kleine groep mensen, maar je kunt niet een hele groep er op aankijken. Natuurlijk zijn er excessen en extremisten, maar ik vind het verkeerd om te polariseren. Je bereikt het er het tegendeel mee. Meneer Wilders is gevaarlijk bezig.” Tijdens het gesprek blijkt de poes in het zonnetje al vrij snel nep te zijn. Het is een konijnenbontje dat ook eens eerder voor verwarring heeft gezorgd. En wel zodanig dat de politie werd ingeschakeld vanwege vermeende abusievelijke opsluiting van het dier. Jan van de Bosch daarentegen blijft, in weerwil van een gelikt imago, evenwel ‘echt’: betrokken,gedreven, hartelijk en christelijk. En dat laatste betekent naar zijn mening: ,,Met vallen en opstaan God volgen en je naaste dienen.”