Grevelingensluis straks bediend vanaf Neeltje Jans

De Grevelingensluis in Bruinisse is één van de drie sluizen in noordelijk Zeeland, die vanaf Pinksteren 2008 centraal bediend gaan worden. Rijkswaterstaat Zeeland heeft Siemens Nederland de opdracht gegeven voor deze modernisering, die moet leiden tot minder oponthoud voor de scheepvaart. Als het totale project in 2010 is afgerond, zullen alle bruggen en sluizen in Zeeland 24 uur per dag en zeven dagen per week op afstand bediend kunnen worden.

De service aan vaarweggebruikers verbeteren, is de opzet van het Zeeuwse project, dat enkele jaren geleden al onder de naam Modernisering Objectenbediening Zeeland (MOBZ) in gang is gezet. Kleinere sluizen kunnen nu nog niet 24 uur per dag met een muisklik bediend worden, straks wel, en doordat er een “centraal overzicht” komt van alle scheepvaartbewegingen, kan de scheepvaart beter, vlotter en veiliger worden begeleid, verwacht Rijkswaterstaat.

Alle grote en kleine sluizen en bruggen in Zeeland vallen onder het project, dat hoge investeringen in de techniek vergt, maar ook flinke besparingen op de personeelskosten zal opleveren. De centrale bediening gebeurt vanaf twee locaties: het ir. J.W. Tophuis op Neeltje Jans en de Verkeerscentrale op de Middenhavendam in Terneuzen. Voormalige sluiswachters zullen daar, na een aanvullende opleiding te hebben gevolgd, als operators de regie voeren, met behulp van beeldschermen en videocamera’s.

De eerste stappen zijn nu gezet. Siemens Nederland gaat vóór Pinksteren volgend jaar de zogeheten Nautische Centrale Noord in het Topshuis inrichten en vier sluizen geschikt maken voor centrale bediening. Het zijn de Grevelingensluis bij Bruinisse, de Oosterdam bij Tholen, de Zandkreeksluis in de Zandkreekdam bij Kats en de Roompotsluis in de Oosterscheldekering. Deze laatste sluis wordt overigens iets later dan 11 mei opgeleverd. Met de opdracht aan Siemens is bijna 9 miljoen euro gemoeid.

Vanuit hetzelfde Topshuis worden later, in de jaren tot 2010, ook de grote sluizen aan de bovenzijde van de Westerschelde bediend: de Kreekraksluizen bij Rilland-Bath, de Krammersluizen bij St. Philipsland, de sluizen van Hansweert met de Vlakebrug en de Postbrug bij Wemeldinge. Ten slotte krijgt de nautische centrale in Terneuzen in 2010 de bruggen en sluizen onder haar hoede die in Terneuzen, Sluiskil en Sas van Gent liggen. De aanbestedingen hiervoor worden momenteel voorbereid. Het Zeeuwse project is een proef. Rijkswaterstaat zal de resultaten ervan gebruiken om uiteindelijk de bediening in heel Nederland uniform aan te pakken.

Zeeland is niet de eerste provincie die deze centralisatie toepast. Noord-Brabant heeft vorig jaar twee extra bedienposten officieel in gebruik genomen, in Oosterhout en Schijndel, naast de bestaande centrales in Tilburg en Helmond. Met z’n vieren bestrijken zij nu het hele Brabantse kanalenstelsel, zo’n tweehonderd kilometer. Volgens de Scheepvaartkrant zijn daardoor nog slechts 45 personen nodig voor het bedienen van de bruggen en sluizen, tegen 185 vroeger. Centrale bediening, signaleerde de Scheepvaartkrant, leidt tot kortere passeertijden. Kilometers te voren kan een kanaal immers worden overzien op naderende scheepvaart, met als gevolg dat het openen van sluizen en bruggen beter op elkaar kan worden afgestemd. Voor de schippers is de tijdwinst door dit intelligent anticiperen bij sluizen vijftien minuten, bij bruggen vijf. “Centrale bediening zorgt voor een groene golf”, vind de voorzitter van Koninklijke Schuttevaer, Annemarie Jorritsma-Lebbink, dan ook.